Το Nature ερευνά τις πιο «όμορφες» υποθαλάσσιες λίμνες της Σαντορίνης

Είναι γνωστό ότι η Σαντορίνη αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες που την επισκέπτονται για τη μοναδική ομορφιά της. Συχνότατη ωστόσο είναι στο πανέμορφο ελληνικό νησί και η παρουσία πλήθους επιστημόνων από όλο τον κόσμο για τα μοναδικά της φυσικά χαρακτηριστικά.

Μεταξύ αυτών και μία πολυμελής δι-επιστημονική ομάδα από Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα των ΗΠΑ (WHOI), της Γαλλίας (IPGP), της Ισπανίας (Univ. of Girona) και φυσικά της Ελλάδας (Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αθηνών και ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) στα πλαίσια Ερευνητικού πλόα που πραγματοποιήθηκε το 2012 με το Ω/Κ «ΑΙΓΑΙΟ». Η ομάδα δημοσίευσε πρόσφατα στο περιοδικό Scientific Reports του NATURE group μελέτη σχετική με τη μοναδικότητα των υδροθερμικών πεδίων στη θαλάσσια περιοχή του νησιού με τίλο «The Kallisti Limnes, carbon dioxide-accumulating subsea pools» από τους Camilli, Nomikou, Escartin, Ridao, Mallios, Kilias, & Argyraki and the Caldera Science Team.



Χρησιμοποιήθηκαν τελευταίας τεχνολογίας υποβρύχια οχήματα για τη χαρτογράφηση και διερεύνηση του υδροθερμικού πεδίου της καλδέρας, όπως το επανδρωμένο βαθυσκάφος «ΘΕΤΙΣ» και το τηλεχειριζόμενο ρομπότ "MAX Rover" του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Για πρώτη φορά στην καλδέρα της Σαντορίνης χρησιμοποιήθηκε και αυτόνομο υποβρύχιο όχημα (Girona 500 AUV) του University of Girona, με τη βοήθεια του οποίου εντοπίστηκαν οι λίμνες, όπως αναφέρει ο Ερευνητής Dr.Pere Ridao του Πανεπιστημίου.

Ο Ερευνητής του WHOI Dr. Rich Camilli και κύριος συγγραφέας της εργασίας, σημειώνει ότι «Συνήθως υπάρχουν αλμυρές λίμνες στον ωκεάνιο πυθμένα, όπου το διαλυμένο αλάτι απελευθερώνεται από τους γεωλογικούς σχηματισμούς κάτω από το θαλάσσιο πυθμένα και λόγω μεγαλύτερης πυκνότητας, διαχωρίζεται η αλμυρή λίμνη από το περιβάλλον θαλάσσιο νερό. Στην περίπτωση των «Kallisti pools» (οι πιο όμορφες λίμνες), η αυξημένη πυκνότητα δεν οφείλεται σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις αλατιού, αλλά πιθανών σε αυξημένες ποσότητες του CO2 που καθιστούν πυκνότερο το νερό σε συγκεκριμένες θέσεις δημιουργώντας τις λίμνες".

Η Δρ. Παρασκευή Νομικού, μέλος της ερευνητικής και συγγραφικής ομάδας, Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών μας εξηγεί: «Ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά ιριδίζουσες «υποθαλάσσιες λιμνες» με υψηλή συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα C02 στην βορειοανατολική πλευρά της καλδέρας της Σαντορίνης σε βάθος 250μ. Ο τρόπος δημιουργίας τους σε ενεργό ηφαιστειακό πεδίο μπορεί να δώσει απαντήσεις σε επιστημονικά ερωτήματα που σχετίζονται με την αποθήκευση άνθρακα σε βάθος και με τον τρόπο που συμπεριφέρεται το διοξείδιο του άνθρακα στο θαλασσινό νερό ενώ και σημαντικό μέσο παρακολούθησης του ηφαιστείου για μελλοντικές εκρήξεις».



Οι λίμνες ποικίλουν σε μέγεθος με διάμετρο από 1-5 μέτρα και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι είναι εφήμερες και εμφανίζονται και εξαφανίζονται κατά διαστήματα. Επίσης τοποθετήθηκαν ειδικοί σένσορες θερμοκρασίας από το IPGP και όπως εξηγεί και ο Ερευνητής Dr. Javier Escartin “Η θερμοκρασία που μετρήθηκε μέσα στις λίμνες είναι 50C υψηλότερη από το θαλασσινό νερό ως αποτέλεσμα της υδροθερμικής κυκλοφορίας των ρευστών εντός του φλοιού και πάνω από μια βαθύτερη πηγή θερμότητας όπως είναι ένας μαγματικός θάλαμος».

Η χρηματοδότηση της έρευνας έγινε στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος Eurofleets και με συγχρηματοδότηση του IPGP (Γαλλία), του NSF (ΗΠΑ) και του ΕΛΚΕΘΕ (Ελλάδα) και το πρόγραμμα αστροφυσικής της NASA (ΗΠΑ). Τα ευρήματα της έρευνας είναι σημαντικά γιατί αυτές οι φυσικές λίμνες είναι πιθανό να αποτελούν διαγνωστική ένδειξη ηφαιστειακής δραστηριότητας (αλλαγές στη θερμοκρασία και στο χημισμό των λιμνών) και να χρησιμεύσουν ως ένα ανάλογο για τη μελέτη εκλύσεων διοξειδίου του άνθρακα και βενθικών συσσωρεύσεων στον υποθαλάσσιο πυθμένα. Πρέπει να τονιστεί ότι με περαιτέρω χρηματοδότηση της έρευνας θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο στην παρακολούθηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης και στην έγκυρη ενημέρωση των κατοίκων της.
Πηγή: Παρασκευή Νομικού - Κατερίνα Κατσετιάδου