«Η αναζήτηση της αθανασίας» (μετάφραση από τα αγγλικά Χάρης Βλαβιανός) και για την αλληλογραφία του με τον μοναδικό έρωτα της ζωής του «Γράμματα στην Οφέλια» (μετάφραση από τα πορτογαλικά Μαρία Παπαδήμα). Και οι τρεις τόμοι συνοδεύονται από προλογικά ή εισαγωγικά κείμενα και σημειώσεις των μεταφραστών, καθώς και από διεξοδικές μελέτες ξένων κριτικών.
Ο Πεσσόα είναι ένα από τα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά φαινόμενα του 20ου αιώνα. Πεθαίνοντας στη Λισσαβόνα το 1935, τρία χρόνια προτού κλείσει τα πενήντα, θα αφήσει πίσω του ένα ελάχιστο σε όγκο έργο, που θα γίνει γνωστό κυρίως από δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά. Παρόλα αυτά, ο Πεσσόα υπήρξε μια συγγραφική ιδιοφυία: όχι μόνο γιατί στα κατάλοιπα του βρέθηκε ένα μπαούλο με άπειρα γραπτά, πολλά εκ των οποίων περιμένουν ακόμη το φως της δημοσιότητας, αλλά και επειδή όσα έγραψε (ποιήματα, δοκίμια και πεζά), άλλοτε στα αγγλικά και άλλοτε στα πορτογαλικά, παρουσιάστηκαν ως προϊόντα των ανεξάντλητων λογοτεχνικών προσωπείων του: προσωπεία που μόνο απλά ψευδώνυμα δεν είναι. Οι ετερώνυμοι του Πεσσόα εμφανίζονται εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους, αποτελώντας ολοκληρωμένες λογοτεχνικές προσωπικότητες (ο καθένας διαθέτει τη δική του βιογραφία και εργογραφία), που ξεπερνούν σε αριθμό τους ογδόντα.
Τι ακριβώς, όμως, απασχολεί τον Πεσσόα στα τρία βιβλία που παρουσιάζουν οι εκδόσεις Gutenberg; Ο «Ηρόστρατος» αποτυπώνει την αφοσίωσή του στην τέχνη του υψηλού, όπως και την αγωνία του για το πώς μπορεί να διασωθεί αυτή η τέχνη ανά τους αιώνες. Ο Πεσσόα πιστεύει πως το στοίχημα που πρέπει να κερδίσει ο συγγραφέας στην ανηλεή μάχη την οποία δίνει με τον χρόνο είναι το στοίχημα της πρωτοτυπίας (ο ανταγωνισμός μεταξύ των νεκρών, όπως γράφει, θα αποδειχθεί πολύ μεγαλύτερος από τον ανταγωνισμό μεταξύ των ζωντανών). Τι σημαίνει, ωστόσο, πρωτοτυπία; Μα, το να κατορθώσει η λογοτεχνία να προλάβει την εποχή της, λέγοντας πράγματα τα οποία θα αναγνωρίσουν στην πλήρη αξία τους μόνο οι εποχές οι οποίες θα ακολουθήσουν.
Το στοίχημα του καινοφανούς θα στοιχειώσει και το «Ένα πολύ πρωτότυπο δείπνο», όπου ένας λάτρης της γαστρονομίας (το φαγητό ως μία εκ των καλών τεχνών) θα επιφυλάξει στους συνδαιτυμόνες του ένα δείπνο για κανιβάλους, προκαλώντας σχεδόν ηθελημένα τον θάνατό του: οι προσκεκλημένοι θα σπεύσουν να τον πετάξουν από το παράθυρο όταν θα συνειδητοποιήσουν τι εννοούσε με την παράξενη διαβεβαίωσή του πως θα τους εκπλήξει η πρωτοτυπία του. Λάτρης του Έντγκαρ Άλαν Πόε και του Έντγκαρ Ουάλας, που θα προικοδοτήσουν την αστυνομική λογοτεχνία με τα αβανταδόρικα στοιχεία του τρόμου, του μυστηρίου, του αινίγματος και του γρίφου, ο Πεσσόα θα ξεδιπλώσει στο διήγημα του μιαν ιστορία που μπορεί να μη διακρίνεται εντέλει ιδιαιτέρως για το σασπένς της, αλλά θα καταφέρει να χτίσει μιαν υποβλητική ατμόσφαιρα και, το κυριότερο, να αναλογιστεί στοχαστικά τα μεγάλα πάθη τα οποία είναι σε θέση να εμπνεύσει η τέχνη.
Το πάθος της τέχνης θα κυριαρχήσει και στην αλληλογραφία του Πεσσόα με την Οφέλια Κεϊρός, μια κοπέλα που μιλάει «με άνεση τα εμπορικά γαλλικά» και ξέρει να γράφει «σε όλες τις γραφομηχανές», αλλά δεν θέλει (και δεν μπορεί) να σκεφτεί τίποτε παραπάνω από το να τον παντρευτεί. Αφοσιωμένος στο γράψιμο και τους ετερωνύμους του, τους οποίους και θα εμπλέξει στις επιστολές του, ο Πεσσόα θα χάσει γρήγορα τον ενθουσιασμό του για τη μικροκαμωμένη Οφέλια και δεν θα αργήσει και να την εγκαταλείψει, βυθισμένος στη σιωπή. Η τέχνη θα βαρύνει για άλλη μια φορά υπέρμετρα στη στάση του και τη ζωή του, απαιτώντας σκληρό αντίτιμο για τις χάρες της.
Πηγή: Πηγή: ΑΜΠΕ
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
